De Botanische kunstvereniging omschrijft een botanische tekening op de volgende wijze, ” Een botanische tekening of schildering van een plant toont een gedetailleerde en wetenschappelijk verantwoorde weergave van een plant of delen van een plant, met aandacht voor de specifieke kenmerken die de plant van anderen onderscheidt. De afbeelding kan een prototype of een portret van een individuele plant zijn. “
Gedetailleerde weergave
Het exact weergeven van planten, maar ook fruit, is al eeuwenoud. Meestal vindt je deze tekeningen in kruidenboeken welke voor medicinale doeleinden werden aangewend. Artsen en apothekers maakten gebruik van deze boeken en tekeningen.
Heden ten dagen worden botanische tekeningen nog steeds, naast fotografie, gebruikt voor wetenschappelijke doeleinden. Details kunnen beter worden weergegeven met een exacte tekening.
Vlinders, insecten en fruit
Buiten het gebruik van een botanische tekening op wetenschappelijk gebied, zijn mensen er ook meer en meer plezier in gaan hebben, om zo maar een gedetailleerde tekening van bloemen te creëren. De nauwgezette studie van een plant of bloem en het correct weergeven, kunnen voor de tegenwoordige botanische tekenaar een uitdaging zijn.
Anatomie van planten en bloemen
Het bestuderen van de anatomie van plant of bloem behoort tot het botanisch tekenen. De specifieke kenmerken worden weergegeven. Een botanische tekening kan bijvoorbeeld een bloem in volle bloei laten zien, een net ontluikende bloemknop en het zaad waar de plant of bloem mee is opgekweekt. Ditzelfde geld voor een botanische fruittekening. Een stuk fruit kan worden doorgesneden zodat je kunt zien hoe de binnenzijde er uit ziet. Maar ook het tekenen van uien, wortels, knollen, bladeren, vlinders en schelpen kunnen worden gerekend tot het botanisch tekenen. Hieronder een aantal voorbeelden van wat er allemaal mogelijk is.
Hoe maak je een botanische tekening
Allereerst is het belangrijk om het onderwerp goed te bekijken en te bestuderen.In dit geval gekozen voor viooltjes.
Kijk naar de bloeiwijze. Hoe groeit de plant, heeft deze een opgerichte of hangende vorm. En waar zitten de blaadjes aan de plant. Bloem, kelk en kroonblaadjes zijn ook erg belangrijk. De meeldraden die in een bloem zitten moeten worden geteld en de stamper, hoe ziet die er uit? Soms kan een boekje, die de biologie van een viooltje laat zien, handig zijn om erbij te gebruiken. Ook een aantal duidelijke foto’s kunnen helpen.
Haal de bloem uit elkaar
Maak eerst een foto en haal dan de bloem uit elkaar. Meet alle onderdeeltjes en schrijf deze op. Zo weet je in ieder geval de verhoudingen. Een botanische tekening van een plant of bloem dien je op ware grootte weer te geven.
Aquarelpapier
In de meeste gevallen zal je een botanische afbeelding worden gemaakt met aquarelverf. Gebruik goed papier en zorg voor goede penselen. Het kwastje dient rond te zijn met een puntje.
Maak een schets
Heb je je bloem of plant goed bestudeerd, maak er dan een ruwe schets van. Verwijder het te veel aan lijntjes en maak van je ontwerp een lijntekening.
De lichtval op een botanische tekening
De lichtval bij een botanische tekening komt altijd van links. Dit is een ongeschreven wet. De echte botanische tekenaars zullen altijd de lichtval van links laten komen. Houdt hier al rekening mee tijdens het maken van je lijntekening. Zorg alvast voor wat meer schaduw aan de rechterzijde.
Noteer de kleuren die je voor je botanische afbeelding nodig hebt. Wanneer je de lijntekening hebt overgebracht (je mag deze rustig overtrekken) op het aquarelpapier begin je met schilderen. Dunne laagjes van licht naar donker. Zorg er steeds voor, dat je het schilderwerk tussen de lagen, goed opdroogt. Meerdere dunne lagen geven een verdieping aan je werk en zorgen voor een mooi effect.
Je eigen werkstuk
Een botanische tekening kan uiteindelijk een reconstructie zijn en hoeft echt niet altijd een exacte kopie te zijn. Of je moet dit uiteraard zelf willen. Je zal om een goed beeld te krijgen van de bloemen ook foto’s als ondersteuning moeten gebruiken. Het kleurgebruik en de compositie is het belangrijkste.
De charme van Botanisch Tekenen
De populariteit van tekenen en tuinieren is de laatste tijd zienderogen toegenomen. Hoe leuk is het om uit je eigen tuin een bloem na te tekenen. Dit kan met potlood, kleurpotlood of met pen en inkt. Een aquarel zelf maken is natuurlijk het allerleukste om te doen en is door vrijwel iedereen te leren.
Botanisch tekenen vraagt om concentratie net zoals het huidige kleuren in een kleurboek voor volwassenen. Het geeft rust en tegelijkertijd creëer je een kunstwerk.
Om mee te beginnen
Het gemakkelijkste om mee te beginnen zijn bloembollen, herfstblad of uien. Een levende bloem verandert erg snel en bollen blijven een beetje hetzelfde. Heb je al wel eens wat tekencursussen gevolgd, dan heb je het snel door. En anders heeft het wat tijd nodig. Kijk voor informatie over speciale botanische teken- of schildercursussen op de website https://www.botanischkunstenaarsnederland.nl/
Wil je meer botanische tekeningen zien? Klik dan op de volgende link https://nl.pinterest.com/greetbogaard/botanische-schilderijen-en-tekeningen/
Hieronder nog een leuke uitleg in een you-tube filmpje
Veelgestelde vragen
Botanische tekeningen zijn al eeuwenoud. Op welke manier werden ze vroeger gebruikt?
Meestal vindt je deze tekeningen in kruidenboeken welke voor medicinale doeleinden werden aangewend. Artsen en apothekers maakten gebruik van deze boeken en tekeningen.
Welke onderwerpen worden gebruikt om een botanische tekening te maken?
Dit zijn over het algemeen planten, schelpen, insecten zoals bijen en vlinders. Maar ook fruit kan worden gebruikt. Je kunt ook specifieke producten gebruiken zoals bollen, knollen, zaden enz.enz.
Welk materiaal kun je gebruiken voor het maken van een botanische tekening?
Je kunt er potlood, kleurpotlood, pen en inkt maar ook aquarelverf voor gebruiken.
Wat is het belangrijkste bij het tekenen van een plant of bloem?
Het kleurgebruik en de compositie is het belangrijkste.
Hoe zit het met de lichtinval bij een botanische tekening?
De lichtval bij een botanische tekening komt altijd van links. Dit is een ongeschreven wet. De echte botanische tekenaars zullen altijd de lichtval van links laten komen. Houdt hier al rekening mee tijdens het maken van je lijntekening. Zorg alvast voor wat meer schaduw aan de rechterzijde.
Leuk dat je geïnteresseerd bent in kunst en creatief bezig zijn. Ik ben Greet Bogaard, geboren in 1954 en getrouwd met Jan. Ik werk als auteur voor een tekstbureau en mede daardoor is het idee ontstaan om een website/blog te starten. De combinatie schrijven en kunst maken is helemaal mijn ding! Kunst maken en creatief bezig zijn doe ik bijna elke dag. Ik vind echt àlles leuk om te doen! Van beeldhouwen tot schilderen en tekenen. Maar ook het werken met inkt en pastelkrijt doe ik zeer regelmatig.