Historische kleuren/ Loodwit

met az

Historische kleuren / Loodwit

Kunstenaars, zo rond de 17e en 18e eeuw, moesten zichzelf vroeger behelpen met maar 18 pigmenten. In tegenstelling tot nu, was dat enorm weinig. Toch wisten ze de prachtigste schilderijen te maken. Zelfs Rembrandt, die maar 10 van deze pigmenten gebruikte, maakte fantastische kunstwerken waar we heden ten dage nog steeds van genieten.
Verf maakten de kunstenaars zelf door het pigment te mengen met lijnolie. Pas in 1845 kwamen tubes olieverf op de markt en had men steeds meer verschillende tinten tot de beschikking.
Historische kleuren/ loodwit is een eeuwenoude kleur. Schilderijen die 400 jaar geleden werden gemaakt zijn altijd voorzien van het oude loodwit.

Pigment

Pigment is het belangrijkste onderdeel van verf. Vulstof en bindmiddel zorgen er voor dat er een homogene massa ontstaat, welke gemakkelijk met een kwast op een doek kan worden gebracht. Pigment werd vooral vroeger gewonnen uit planten en dieren. Maar ook een aantal stenen deden dienst als bron voor het winnen van pigment.

De ontdekking van loodwit

Al ca. 400 jaar vóór de jaartelling is het loodwit ontdekt. Het was altijd één van de belangrijkste pigmenten. De dekkracht was niet groot maar door de mooie, witte kleur was het loodwit populair. Een schildertoets met loodwit zal mooi blijven staan. Lucian Freud was een meester in zijn beroemde toetsen en sporen.
Lucian Freud zelfportret. Loodwit gebruikt..

Historische kleuren/ loodwit is en was schadelijk voor de gezondheid. Loodvergiftiging was een beroepsziekte onder heel veel kunstenaars.

 Adviezen van geneesheren werden echter in de wind geslagen. Het loodwit werd namelijk ook als schmink gebruikt. Het gevolg was irritaties, puisten, pijnlijke ogen en soms zelfs een vroeg overlijden.
Loodwit productie
De verf loodwit was weer van een heel andere orde. Deze zeer giftige verf werd op de volgende wijze geproduceerd.
Banden lood die ongeveer 15 cm. breed waren en een meter lang werden opgerold. De lagen lood mochten elkaar niet raken. Tussen elke laag moest een ruimte van 2 mm. aanwezig zijn. De opgerolde banden werden in aarden potten gedeponeerd.

Azijnzuur

De bodem van deze potten werd gevuld met azijnzuur. Het lood mocht absoluut niet in aanraking komen met dit zuur. De potten werden in paardenmest geplaatst en daardoor ontstond een kooldioxide reactie. Het paardenmest ging ontbinden en daardoor kwam er warmte vrij. Er vond door deze warmte een reactie van het lood plaats. Na ongeveer 4 tot 6 weken kon het loodwitte pigment van de banden worden geschraapt. Het schraapsel werd fijn gemalen en tenslotte in een broodvorm geperst. Deze broden werden in papier gepakt en vervoerd naar de kunstenaar die er door middel van het toevoegen van lijnolie verf van maakte.
Loodwitmolen ‘De Star’ aan de Haarlemmertrekvaart te Sloterdijk, omstreeks 1800 getekend door J.C. Roël. 

Gebruik loodwit

In alle schilderijen van voor 1900 werd het loodwitte pigment gebruikt. Er was gewoon geen andere witte verf op de markt verkrijgbaar. Vanaf het midden van de 19e eeuw kwam het zinkwit op de markt. Dit is een transparante, niet dekkende verf. Zinkwit is eigenlijk alleen goed bruikbaar om te mengen met een andere kleur. Later kwam het titiaanwit op de markt. Dit is een acrylverf die prima dekt!

Oude meesters schilderden allemaal met loodwit

De kraagjes van deze heren werden met loodwit geschilderd. Dit schilderij is van Rembrandt “de Staalmeesters”1662

 

Het loodwit is zeer opvallend in dit schilderij van Johannes Vermeer. 1655 “Christus bij Maria en Martha

 

Meisje met brede hoed. Caesar van Everdingen. Schilderij uit 1645

Verboden

Loodwit produceren is sinds 1939 verboden als binnenverf. Loodwitverf is dan ook zeer giftig! Dit was rijkelijk laat, want in 1906 werd in Nederland het loodwitbesluit al van kracht. Chronische loodwitvergiftiging kwam veelvuldig voor.. Dit kwam door het langdurig gebruik van deze verf.

De ARBO-wet verbiedt het gebruik van in verf verbonden loodwit. Dat wil zeggen dat de schilder die bij een onderhoudsbeurt een wand geschilderd met loodwit schrapt, föhnt en schuurt, gemakkelijk de stof die vrijkomt kan inademen. Deze stof is giftig.

Loodvergiftig

Tot slot kan een te hoog gehalte aan lood in het lichaam aanleiding zijn tot een loodvergiftiging. Zo’n vergiftiging kan onherstelbare schade toebrengen aan bloedsomloop en het zenuwstelsel. Ontwikkelingsstoornissen kunnen door loodvergiftiging bij kinderen voorkomen.

Zinkwit, titaanwit en nog meer witten…

Wil je ten slotte meer over wit weten, is het leuk om mijn blog “werken met wit” te lezen…

https://zelfkunstmaken.nl/werken-met-wit/

Geïnteresseerd geraakt in loodwit  en meer daar over lezen, klik op deze link!

Na dit WIT zin in het lezen van nog meer Historische kleuren?

https://zelfkunstmaken.nl/historische-kleuren-purper/

https://zelfkunstmaken.nl/historische-kleuren-sepia/

 

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *