Historische kleuren (Karmijn)
Verf werd eeuwenlang gemaakt door pigmenten te mengen met water en eigeel. In de 15e eeuw werd er pas olie gebruikt om een vloeibare vorm te krijgen. Dit had tot gevolg dat het langer duurde voordat de verf was opgedroogd. Was best wel prettig, omdat er veel meer precies kon worden gewerkt. De kleuren waren, sinds olie gebruikt werd als mengmiddel, veel frisser en helderder. Met olieverf was er direct een veel meer natuurlijke weergave te zien. Jan van Eyck werkte als eerste kunstschilder veel met olieverf. De schilderijen van deze Belgische schilder hebben een mooie, natuurlijke uitstraling en laten super realistisch werk zien.
Kunstenaars, rond de periode dat Rembrand actief was, hadden niet veel pigmenten tot hun beschikking. Het was voor een gewone kunstenaar gewoon te duur om zich alle 18 pigmenten, die er toen waren, te veroorloven. Rembrandt gebruikte 10 pigmenten. Eigenlijk was verf met de dure pigmenten alleen beschikbaar voor de rijkere kunstenaars. Rembrandt maakte zijn eigen verf, dat wil zeggen…hij liet zijn leerlingen de pigmenten mengen. Er gingen vaak dingen mis. Pas in 1845 kunnen kunstschilders beschikken over verf uit tubes.
Ingrediënten
De belangrijkste ingrediënten van verf zijn pigment, bindmiddel en vulmiddel. Pigment is het belangrijkste onderdeel. Pigment werd gewonnen uit dieren, stenen en planten. Het was enorm veel werk om pigment te winnen. Gelukkig is dit met onze tegenwoordige technieken niet meer nodig. Wij beschikken over duizenden kleuren verf. En, niet geheel onbelangrijk, het is betaalbaar geworden voor iedereen!
Karmijnrood
Karmijnrood is een echte historische kleur die al eeuwenlang door de Azteken en Inca’s werd gebruikt. Het bloed van cochenilleluizen werd gebruikt om deze mooie diepe kleur te verkrijgen.
Cochenilleluizen
Om een kilo kleurstof te maken zijn ongeveer 100.000 schildluizen nodig. Spanjaarden ontdekten in de 16e eeuw in Mexico, dat je van schildluizen pigment kunt maken. Het was in de jaren tot de 20e eeuw een enorme industrie. De Spanjaarden wisten lang geheim te houden waar zij het prachtige rood vandaan haalden. De cochenilleluis zit en leeft op cactussen in landen als Peru, Honduras en Mexico.
De luizen worden van de cactussen met de hand verwijderd, geplet, gedroogd en vermalen, waarna ze verwerkt worden tot het rode Karmijnpoeder. Het pigment was kostbaar en kon worden vergeleken met de waarde van zilver.
Kunstschilders van nu en vroeger gebruiken veelvuldig deze prachtige kleur. Hieronder een greep uit schilderijen en tekeningen.
Mengen
Wil je meer weten over het mengen met rood, bezoek dan mijn blog https://zelfkunstmaken.nl/mengen-met-rood/
Waar wordt dit rode pigment nog meer voor gebruikt?
Natuurlijk is er al lang een synthetische karmijnrode kleur. Echter, de luizen worden nog steeds gebruikt om de rode kleurstof E120 mee te maken. Wordt vooral toegevoegd aan drankjes zoals Fristi, aardbeienyoghurt, frambozenpudding, milkshakes en de alom bekende roze koeken. Ook wordt de kleurstof gebruikt om vlees er roder uit te laten zien. Wie weet krijg je wel dagelijks deze rode kleurstof, afkomstig van de Cochenille schildluizen binnen 🙂 .
Het meer naar oranje neigende vermiljoenrood was samen met karmijnrood, eeuwenlang dé roodkleuren in de schilderkunst. Het pigment karmijnrood kon je niet omheen. Karmijn was prima geschikt om samen met blauw een mooi violet te maken.
Het pigment karmijn werd vaak gebruikt als een glacis (doorzichtige verflaag) over het dekkende vermiljoenrood. Karmijn was namelijk afhankelijk van het blootstellen aan licht. Te veel licht op het schilderij zorgde voor vervagen van karmijn. In olieverf echter weet de tint zich soms goed te houden.
Koningsmantel
De koningsmantel welke Koning Willem-Alexander bij zijn inhuldiging droeg, heeft de typische karmijnrode kleur.
Rozen
Karmijnrood zie je heel vaak bij rozen
Eigen werk
Ook ikzelf maak graag gebruik van de kleur rood.
Betekenis van het rood
Rood wordt veel gebruikt in de schilderkunst. Behalve karmijn bestaan ook de roodkleuren:
- Vermiljoenrood
Een meer naar oranje neigende kleur rood. Is de meest gekozen kleur voor de Nederlandse vlag (helder vermiljoen)
- cadmiumrood
Cadmium is één van de sterkste kleuren rood en fantastisch om mee te mengen.
- Rode oker
Rode oker doet denken aan de kleur roest. Een warme rode kleur.
.
- Ossenbloedrood
Ossenbloedrood is een wat donkerdere kleur rood. Wordt veelvuldig als verf voor in het interieur gebruikt.
Rood is de kleur van bloed en vuur. Daarom staat rood voor energie, kracht en liefde. Ook oorlog, energie en vastberadenheid kan met de kleur rood worden geassocieerd. Deze intense, emotionele kleur verhoogt de bloeddruk, ademhaling en stofwisseling. Denk bij de kleur rood ook aan stoplicht, pas op!, brandblussers en moed! Rood is de kleur van de liefde en wordt veel gezien in nationale vlaggen.
Nog meer historische kleuren ontdekken?
https://zelfkunstmaken.nl/historische-kleuren-spaans-groen/
https://zelfkunstmaken.nl/historische-kleuren-gele-oker/
https://zelfkunstmaken.nl/historische-kleuren-ultramarijn/
https://zelfkunstmaken.nl/historische-kleuren-sepia/
https://zelfkunstmaken.nl/historische-kleuren-purper/
https://zelfkunstmaken.nl/historische-kleuren-loodwit/
Leuk dat je geïnteresseerd bent in kunst en creatief bezig zijn. Ik ben Greet Bogaard, geboren in 1954 en getrouwd met Jan. Ik werk als auteur voor een tekstbureau en mede daardoor is het idee ontstaan om een website/blog te starten. De combinatie schrijven en kunst maken is helemaal mijn ding! Kunst maken en creatief bezig zijn doe ik bijna elke dag. Ik vind echt àlles leuk om te doen! Van beeldhouwen tot schilderen en tekenen. Maar ook het werken met inkt en pastelkrijt doe ik zeer regelmatig.